Kinaza kreatynowa (CPK badanie) – normy, kiedy wykonać?

Kinaza kreatynowa często określana także jako kinaza CPK fosfokreatynowa. Jest enzymem zaangażowanym w przemiany energetyczne organizmu. Największe ilości tego enzymu znajdują się w komórkach, które potrzebują najwięcej energii. Można tu wymienić różne grupy mięśni. Oprócz mięśni duży poziom kinazy znajduje się między innymi w sercu, a także komórkach mózgu.

W przypadku serca kinaza określana jest także jako izoenzym sercowy. Oczywiście ten izoenzym sercowy powinien mieć odpowiedni poziom. Co ważne, kinaza kreatynowa CPK może mieć różne poziomy nie tylko z uwagi na stan zdrowia. Poziom kinazy rośnie na przykład po znacznym wysiłku fizycznym. Dlatego badanie poziomu kinazy w laboratorium bezpośrednio po ciężkim treningu może dać nieco wyższe wyniki. Oczywiście są sytuacje, w których badanie poziomu kinazy w laboratorium należy przeprowadzić po treningu. Wszystko zależne jest od tego, jakie są wskazania do badania. Czasami badanie poziomu kinazy to właśnie swego rodzaju badania terenowe, od razu po treningu, w czasie, gdy poziom tego enzymu jest jak największy.

Kinaza kreatynowa. Kiedy rośnie, a CPK badanie pokaże wysoki poziom tego enzymu?

Kinaza kreatynowa CPK to tak naprawdę trzy enzymy. Różnią się one miejscem pochodzenia. Można tu wymienić mięśnie szkieletowe, mięsień sercowy i mózg. Dlatego kinaza kreatynowa CPK rozszerzana jest często o oznaczenia miejsc pochodzenia enzymu.

W przypadku mięśni jest to oznaczenie MM, izoenzym pochodzący z mięśnia sercowego to MB, z mózgu zaś to BB. Kinaza kreatynowa CK-MB oznacza wynik izoenzymu z mięśnia sercowego. Jej poziom jest szczególnie istotny. Zbyt niska kinaza kreatynowa CK-MB jest do poprawy. Konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Zbyt niski poziom bowiem nie jest obojętny dla organizmu, chociaż mniej groźny niż poziom zbyt wysoki. Zbyt niski poziom da się jednak zmienić, podobnie jak zbyt wysoki.

Kiedy rośnie kinaza kreatynowa CK-MB, MM lub BB?

Najczęściej kinaza fosfokreatynowa rośnie w wyniku uszkodzenia mięśni. Może to być uszkodzenie na skutek urazu lub zbyt dużego wysiłku fizycznego, przyczyny uszkodzenia jednak mogą też być inne. Przykładem są tu takie schorzenia jak dystrofia mięśniowa, zapalenie mięśni, drgawki, których przyczyna może być różna. Jeśli takie problemy z mięśniami występują, są wskazania do badania poziomu kinazy, bowiem znacznie przekroczony jej poziom może doprowadzić do rabdomiolizy. To nic innego jak masywny rozpad mięśni. Jest to sytuacja bardzo groźna, bowiem z mięśni wtedy uwalniają się duże ilości białka, które trafia do nerek i może doprowadzić do ich nieodwracalnego uszkodzenia. Dlatego przy uszkodzeniu mięśni CPK badanie powinno być wykonywane nawet częściej niż raz. Takie CPK badanie jest proste, a jego wynik pozwoli w razie konieczności wdrożyć odpowiednie leczenie.

Kinaza kreatynowa CPK. Po wysiłku fizycznym cpk badanie warto powtórzyć

Krew poprana w celu zbadania poziomu kinazy kreatynowej
Źródło: Pexels.com

Wzrost kinazy kreatynowej po wysiłku fizycznym może być nawet trzydziestokrotny. Wiele zależy od organizmu, stopnia wytrenowania, a nawet rodzaju uprawianego sportu. W przypadku sportowców CPK badanie to tak naprawdę badania terenowe. Przeprowadza się je bezpośrednio po wysiłku. Badania terenowe zawsze wskazują wysoki poziom kinazy.

W ciągu 24 godzin po wysiłku badania terenowe mogą wykazywać jej dalszy wzrost. Dopiero potem poziom aktywności kinazy zaczyna opadać. Po siedmiu dniach odpoczynku się normuje. CPK badanie wykonane w tym czasie wskaże prawdziwy poziom kinazy kreatynowej. W wielu przypadkach CPK badanie po treningu lub wysiłku fizycznym, potem zaś drugie po wielu dniach odpoczynku ma sens. Pozwala bowiem określić pewne ramy poziomu kinazy. Daje odpowiedź na pytanie, jak bardzo kinaza kreatynowa rośnie. Dlatego takie badania terenowe, później zaś kolejne, mają sens.

Czy wysiłek fizyczny był przyczyną wzrostu aktywności kinazy kreatynowej?

Badania poziomu kinazy kreatynowej przed i po wysiłku przeprowadza się nie tylko z uwagi na to, by określić pewne ramy jego wzrostu. Takie badanie pozwala też uzyskać odpowiedź na pytanie, czy rzeczywiście wysiłek fizyczny był przyczyną wzrostu kinazy kreatynowej, czy też przyczyn należy szukać w innym miejscu. Porównanie wyników daje bowiem jasny sygnał. Jeśli po wielu dniach bez wysiłku fizycznego stwierdza się niski poziom kinazy, to sytuacja jest jasna. Jeśli zaś niski poziom się nie pojawia, konieczne sa dalsze poszukiwania przyczyny problemu. A może ich być bardzo wiele. W przypadku mięśni przyczyną mogą być różne ich schorzenia. Dopiero ich wyleczenie zaś normuje sytuacje. Zbyt niski poziom kinazy lub zbyt wysoki zawsze jednak jest sytuacją niepokojącą.

Wzrost wartości kinazy kreatynowej po zażywaniu leków

Drugą i niezmiernie częstą przyczyną wzrostu wartości kinazy kreatynowej są leki zażywane przez pacjenta. Oczywiście nie chodzi tu o leki bez recepty, ale leki zapisywane przez lekarza w celu leczenia określonej jednostki chorobowej. Najczęściej poziom kinazy kreatynowej podnoszą leki statyny. Niestety ich zażywanie w przypadku niektórych chorób jest konieczne. W działaniach niepożądanych tych leków wymienia się między innymi ból mięśni, uczucie osłabienia i inne problemy związane z mięśniami. Zażywanie takich leków w jakimś stopniu zawsze może podnieść poziom kinazy kreatynowej i jest to zupełnie naturalne. Po zakończeniu farmakoterapii poziom kinazy po prostu opada i nie dzieje się nic złego. Jeśli jednak wzrost po rozpoczęciu farmakoterapii jest większy niż 400 procent, sytuacja jest bardzo niepokojąca. Może być to bowiem sygnałem mówiącym o tym, że pacjent tych leków po prostu nie toleruje i koniecznie trzeba je zmienić na inne, lepiej dobrane i bezpieczniejsze dla pacjenta.

Przy farmakoterapii warto prosić o lekarza o skierowanie na badanie CPK

Jeśli po zażywaniu określonych leków pojawiają się bóle mięśni i podobne z nimi problemy, zasadne jest badanie CPK pozwalające określić poziom kinazy kreatynowej. Zbyt wysoki jej poziom przy farmakoterapii to nie tylko dyskomfort związany z bólem mięśni. To też ryzyko innych problemów. Podobnie bowiem jak w innym przypadkach i w tym zbyt wysoki poziom kinazy kreatynowej może prowadzić nawet do rozpadu mięśni i uwalniania się z nich dużej ilości białka.

Trafi ono do nerek i może pogorszyć ich stan czasowo lub nieodwracalnie. Oczywiście małe jest ryzyko całkowitego uszkodzenia nerek, jednak ono istnieje. Nawet częściowe uszkodzenie nerek jest sytuacją, do której nie warto doprowadzać. Ich stan bowiem już nigdy się nie poprawi i potrzebne będzie regularne kontrolowanie ich stanu i badania, które pozwolą określić, czy stan nerek nie pogarsza się dalej. W wielu przypadkach też zachodzi konieczność regularnego uczęszczania do nefrologa i leczenia, które wdroży.

Zbyt wysoki poziom kinazy kreatynowej, oczywiście pod warunkiem, że zostanie stwierdzony, potwierdzi się też, że to na skutek zażywania leków, jest do opanowania. Lekarz może oczywiście zmienić leki na inne, lepiej tolerowane przez pacjenta. Rzecz jasna po zmianie potrzebne jest ponowne określenie poziomu kinazy. Jeśli badanie da wynik mówiący o tym, że kinaza kreatynowa CPK nie rośnie za bardzo, można kontynuować leczenie danymi lekami.

Zbyt niski poziom kinazy kreatynowej jest mniejszym problemem

Warto mieć świadomość, że zbyt niski poziom kinazy kreatynowej jest o wiele mniejszym problemem, nie musi więc być powodem do alarmu. Zbyt niski poziom kinazy kreatynowej stwierdza się między innymi w chorobie alkoholowej. Oczywiście nie tylko wynik kinazy o niej świadczy. Potrzebne jest także wykonanie innych badań, które potwierdzą, że złe wyniki to skutek nadużywania alkoholu.

Jeśli zbyt niski poziom kinazy kreatynowej rzeczywiście jest związany z nadużywaniem alkoholu, rozwiązanie jest banalnie proste. Konieczne jest odstawienie alkoholu lub co najmniej jego dużo mniejsze spożywanie. W wielu przypadkach jednak niezbędna jest terapia, która pozwoli zerwać z tym nałogiem.

Niski poziom kinazy kreatynowej w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów

Niski poziom kinazy kreatynowej bardzo często też jest stwierdzany w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów. Niestety jest to efekt uboczny tego schorzenia i nie da się z tym wiele zrobić. Oczywiście reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą, którą trzeba leczyć, nie zawsze jednak jest to schorzenie uleczalne. Bardzo często bowiem raz stwierdzone reumatoidalne zapalenie stawów towarzyszy pacjentowi już do końca życia. Rzecz jasna da się w pewnym stopniu zmniejszyć dolegliwości związane z tą chorobą, nie da się jej jednak wykluczyć całkowicie. Niski poziom kinazy kreatynowej w tej sytuacji będzie istnieć i nie ma sposobów, by go w jakiś sposób zwiększyć.

Poziom aktywności kinazy kreatynowej, a podejrzenie zawału serca

Poziom kinazy kreatynowej może świadczyć o zawale serca lub o podejrzeniu jego wystąpienia. Bardzo często więc kardiolodzy, do których zgłasza się pacjent, u którego stwierdzają podejrzenie zawału serca, zlecają badanie izoenzymu sercowego, określanego jako CK-MB. Wysoki poziom tego enzymu nie musi dać jednak pełnej odpowiedzi, czy pacjent ma lub miał zawał serca.

Aby się upewnić, często też jest zlecane badanie masy tego izoenzymu. Oczywiście, jeśli wyniki są bardzo złe, zawał serca można potwierdzić jeszcze innymi metodami. Często jednak nie ma takiej potrzeby. Sytuacja jest jasna, a pacjentowi z zawałem serca trzeba wdrożyć szybkie i odpowiednie leczenie.

Poziom aktywności kinazy kreatynowej. Kiedy warto go oznaczyć?

Oznaczenie poziomu aktywności kinezy kreatynowej jest konieczne lub wskazane w wielu sytuacjach. Jedną z nich jest wspomniane wcześniej podejrzenie zawału lub stanu przedzawałowego. Są jednak inne powody, przy których istnieniu warto kinezę kreatynową oznaczać. Można tu wymienić choćby wspomniane wcześniej podejrzenie uszkodzenia mięśni w wyniku zbyt dużego wysiłku lub urazu. Jeśli występuje ból mięśni, osłabiona siła mięśniowa, oznaczenie aktywności kinezy kreatynowej ma sens, bowiem zbyt wysoki jej poziom może prowadzić do dalszych problemów zdrowotnych w tym uszkodzenia nerek na skutek uwalniania się z mięśni zbyt dużych ilości białka.

Oznaczanie aktywności kinezy kreatynowej przy zażywaniu niektórych leków także jest potrzebne. Jeśli działaniem ubocznym leków są takie objawy, jak bóle mięśni lub osłabiona siła mięśniowa, potwierdzenie wysokiego poziomu aktywności kinezy kreatynowej może lekarzowi dać jasne wskazanie. Danych leków ten pacjent nie powinien zażywać i potrzebne są zmiany.

Kobieta wykonująca badanie CPK
Źródło: Pexels.com

Samo badanie poziomu aktywności kinezy kreatynowej to nic innego jak badanie krwi, ukierunkowane również na oznaczenie poziomu tego enzymu, z wyszczególnieniem, czy dotyczy serca, mięśni czy mózgu. Do badania nie trzeba się jakoś specjalnie przygotowywać, trzeba jednak pamiętać, że po wysiłku fizycznym poziom kinazy kreatynowej zawsze będzie zawyżony. Konieczne zatem jest powtórzenie badania po siedmiu dniach od zwiększonego wysiłku fizycznego,. Wyniki poziomu mogą być bardzo różne, co z kolei może być dobą informacją. Jeśli bowiem po kilku dniach od nadmiernego wysiłku fizycznego poziom aktywności kinazy kreatynowej nadal jest wysoki lub bardzo wysoki, niezbędne jest określenie przyczyn takiej sytuacji i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Jakie są normy kinazy kreatynowej?

Stężenie kinazy kreatynowej zależy od płci, inne normy są dla kobiet, inne dla mężczyzn. Norma dla kobiet:to 24-170 IU/l. Norma dla mężczyzn to 24-195 IU/l.

One thought on “Kinaza kreatynowa (CPK badanie) – normy, kiedy wykonać?

  1. Warto wykonać badanie kinazy kreatynowej, które służy do oceny stopnia uszkodzenia mięśni. Podwyższoną aktywność kinazy możemy zaobserwować w przypadku urazów oraz uszkodzeń mięśni.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Strona korzysta z plików cookies, aby korzystać z naszego portalu zaakceptuj - politykę prywatności.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close